آداب سخن گفتن

خداوند نعمت های فراوان و بی شماری را به ما ارزانی نموده که برای همه آنها شکر مخصوص لازم است از جمله نعمت ها نعمت زبان آدمی است .  این عضو با اینکه عضو كوچكي از بدن است ولي كارهاي بسيار بزرگي انجام مي دهد  زبان آتش فتنه هاي بزرگي را خاموش مي كند و همچنين فتنه هاي بزرگي مي آفريند روی همین اصل گناهان زیادی را برای این عضو بر شمرده‌اند.

 

 اگر بخواهيم زبان را از نظر ساختاری بررسي كنيم همين عضو كوچك از تعداد بی شماری رشته های عصبي ، مويرگ، ماهيچه  ، عضلات ،گوشت ، پوست و ...تشكيل شده است ،  قسمتهاي مختلف زبان از نظرحسی ، شيريني، ترشي ، شوري ،تلخي، را حس مي كنند كه بوسيله رشته هاي عصبي به مغزفرمان مي رسد وبازگشت این فرامین نتيجه حس چشائی است که ما درک مي كنيم .  از نظر ساختاري و علمي بجز خداوند قادرمتعال هیچ احدی از دانشمندان عالم قادر به درك همه رموز بكار گرفته دراین عضو نيستند.  (تصاویر را ببیندید)

 زبان نعمت بزرگی است که بخش عظيمي از نياز هاي خود را به كمك آن مرتفع می نمائیم پس بايد قدراين نعمت به ظاهر كوچك و دراصل بسيار بزرگ را داشته و براي شكر نعمت آن از اين عضو به نحو شايسته بهره برده و همواره ارزش والای آن را حفظ نموده و ذکر الهی و تشکر ازاو همواره در یاد و خاطرمان باشد.

          

 معانی برخی لغات در تصویر سمت راست :  

شیرینی -sweet   ترشی-sour    شوری- salty   تلخی-bitter

*  *  *

 در مورد سخن و گفتار ضرب المثل هايی وجود دارد که از جمله آنها :

 " كم گوي و گزيده گوي چون در "

 " زبان سرخ سر سبز ميدهد بر باد

 " زخم شمشير مداوا مي گردد اما زخم زبان هرگز ! "

 " تا مرد سخن نگفته باشد     عيب و هنرش نهفته باشد "

 شعر آخر به ظاهر اشاره به مرد دارد ولي بيشتر براي توازن شعر از نظر قافيه و رديف است ولي در اصل اين است .    تا انساني سخن نگفته باشد عيب و هنرش نهفته باشد"

بنابرین سخن خوب و گزيده مخصوص همه است و زنان و مردان همگی باید سعی کنند سخن نیک و شایسته بگویند.  درپشت سخن نيك و شايسته انديشه و شخصيت و رواني نيكو نهفته است.  کسانی که با گفتار ،نوشتار، سخنان نسنجيده ،رکیک و ناروا موجبات ناراحتي وافسردگي و اذيت و آزار ديگران را فراهم مي كنند قطعا اندیشه و کردار و شخصیت آنان زیر سوال خواهد بود.

   كساني كه به مخاطبان خود پرخاش یا توهین مي كنند و ناسپاس مي گويند و يا متاسفانه فحاشي مي كنند و همچنین مبادرت به پرده دری اسرار بندگان خدا می نمایند ، متجاوزاني هستند كه از نظر تجاوزگری گوي سبقت را از همه متجاوزان به مال و جان و ناموس مردم ربوده اند زيرا با سخنان ركيك و نسنجيده خود، براي هميشه مخاطب خود را افسرده حال و غمگين نموده و شخصيت او را تخريب مي كنند كه تخريب شخصيت موجب تخريب جسم خواهد بود.  اينها در حقيقت قاتل جسم و جان مردم هستند.  واي به حال كساني كه ادعاي اسلام  و دين داری و ولايت مداري دارند ولي خصلت ناروای بد زبانی را با خود به يدك مي كشند بدانند، اين خصلت موجب از بين رفتن ايمان آنان خواهد شد . كساني كه به پشتيباني از يك قدرت با زبان و گفتار و نوشتار خود موجب مردم آزاري مي گردند بدانند كه خداوند از هر پشتيبان و قدرتي والاتر است  (يدالله فوق ايديهم ) اوست که همواره ناظر بر اعمال ماست و اینها سرانجام به سزای اعمال خود خواهند رسید. شخصی كه داراي اخلاق اسلامي باشد و با خوش روئي ، ملاطفت ، مهرباني و گرمی با مردم سخن بگويد و آداب سخن گفتن با مردم را رعايت كنند قطعا آنان را جذب خود خواهد نمود و اينچنين مردم مشتاق به دين و دين مداري و ولايت پذيري خواهند شد و عكس اين قضيه نيز نتیجه ای معکوس خواهد داشت.

 در قران كريم در مورد برخی خصوصیات گفتار و استفاده‌های صحیح و ناصحیح آيات متعددي آمده است و راهنمائي كامل براي ما در گفتار و نوشتار خواهد بود و هر شخص كه قصد نوشتن یا سخنوري با مردم دارد با قياس گفتار و نوشتار خود با اين آيات،پي به چگونگي سخن خود خواهد برد.

قبل از اینکه به آیات روح بخش قران بپردازیم  ابتدا سخنان معصومین در اين مورد كه " نشانه هاي مومن"  نيز در آن نهفته است را مي آوريم . 

 

مومن با مردم سخن می گوید تا چیزی بفهمد و اگر مورد ستم و تجاوز قرار گیرد شکیبایی پیشه می کند تا خدای رحمان یاری رسان او باشد.  پیامبر اکرم (ص(

هرکه به خدا و آخرت ایمان دارد باید سخن خوب بگوید یا خاموش باشد.   پیامبر اکرم (ص)

غرض مومن ازسخن گفتن زورگویی و فخرفروشی و تحمیل به دیگران نیست. امام علی(ع)

 مومن کسی است که با سخنان ناسزا کسی را نمی‌رنجاند.  امام علی (ع)

مومن جز به راست سخن نمی‌گوید.   امام علی (َع)

 

 

 اینک آیاتی چنداز کلام الله مجید در مورد برخی خصوصیات گفتار و استفاده‌های صحیح و ناصحیح را مرور می کنیم تا با راهنمائی گرفتن از این آیات روحبخش در نوشتار و گفتار خود نهايت دقت را نموده و زمينه را براي رستگاري مهيا نمائيم.

 

 

  ۱-سلام كردن، بهترین شروع برای آغاز سخن با مؤمنان:

«وَ إِذا جاءَكَ الَّذینَ یؤْمِنُونَ بِایاتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَیكُمْ ...» (انعام/54)؛ و چون كسانى كه به آیات ما ایمان مى‏آورند نزد تو آیند، بگو: سلام بر شما ...

۲- سلام، بهترین جواب ابلهان:

«... وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلامًا» (فرقان/63)؛ ... و چون نادانان ایشان را طرف خطاب قرار دهند به ملایمت پاسخ مى‏دهند.

۳- سلام، اولین سخن ملائكه هنگام قبض روح پاكان:

«الَّذینَ تَتَوَفّاهُمُ الْمَلائِكَةُ طَیبینَ یقُولُونَ سَلامٌ عَلَیكُمْ ...» (نحل/32)؛ همان كسانى كه فرشتگان جان آنها را در حالى كه پاكیزه (از پلیدى كفر و فسق) اند مى‏ستانند (به آنها) مى‏گویند: سلام بر شما.

۴- با مردم به نیكی سخن بگویید:

«... وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسْنًا ... .» (بقره/83)؛ ... و با مردم [به زبانِ‏] خوش سخن بگویید ...

  ۵- درسخن گفتن مواظب باشید چرا كه تمام سخنانتان نوشته می‌شود:

«وَ إِنَّ عَلَیكُمْ لَحافِظینَ. كِراماً كاتِبین» (انفطار10ـ 11)؛ و قطعاً بر شما نگهبانانى گماشته شده‏اند. [فرشتگان‏] بزرگوارى كه نویسندگان [اعمال شما] هستند.

 ۶- بهترین گفتار نیکو را کسی دارد که مردم را به‌ سوی خدا دعوت می‌كند؟

«وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَى اللهِ ...» (فصلت/33)؛ و كیست خوش‌گفتارتر از آن كس كه به سوى خدا دعوت نماید.

 ۷-آدمی زیر زبانش پنهان است:

«... فَلَمّا كَلَّمَهُ قالَ إِنَّكَ الْیوْمَ لَدَینا مَكینٌ أَمینٌ» (یوسف/54)؛ پس چون با او سخن راند، گفت: «تو امروز نزد ما با منزلت و امین هستى.»

   ۸- محكم و مستدل حرف بزنید:

«یا ایهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ قُولُوا قَوْلاً سَدیدًا» (احزاب/70) ؛ اى كسانى كه ایمان آورده‏اید، از خدا پروا كنید و سخنى درست و استوار گویید.

 ۹-در نصیحت دیگران سخن گفتن با نرمی احتمال تأثیرش بیشتر است:

«فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَینًا لَعَلَّهُ یتَذَكَّرُ أَوْ یخْشى» (طه/44) ؛ و با او سخنى نرم گویید، شاید كه پند پذیرد یا بترسد.

 ۱۰-با پدر و مادر بزرگوارانه سخن بگویید:

«... وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَریمًا» (اسراء/23)؛ به آنها(والدین) [حتى‏] «اوف» مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شایسته بگوى.

 ۱۱-  همه سخنان را بشنوید و به بهترینش عمل كنید:

 

«... فَبَشِّرْ عِبادِ، الَّذینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ ... » (زمر/ 17ـ 18) ؛ پس بندگان مرا مژده ده، آنهایى كه سخنان را گوش فرا مى‏دهند و از بهترین آنها پیروى مى‏كنند ... 

 و در پایان:

 كسانی مورد شفاعت قرار می‌گیرند كه گفتارشان مورد رضایت خداوند باشد:

«یوْمَئِذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ إِلاّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ رَضِی لَهُ قَوْلاً» (طه/109) ؛ در آن روز شفاعت سود ندارد مگر [شفاعت‏] كسى كه خداى رحمان به او اجازه دهد و سخن او را بپسندد.


نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:







تاريخ : چهار شنبه 14 آبان 1393برچسب:, | 21:39 | نويسنده : امیر حسین میرزازاده |